Yağmur Bombası Nedir? Yağmur Bombası Nasıl Uygulanıyor?

Yağmur Bombası Nedir? Yağmur Bombası Nasıl Uygulanıyor?

Dünya da bazı bölgelerde zaman zaman meydana gelen Kuraklık, bilim adamlarına Yağmur yağdırabilir miyiz  sorusunu sormalarına ve araştırma yapmalarına neden olmuştur. Bu araştırmaların sonucu Yağmur bombası yani bilimsel adı ile Bulut tohumlama buluşu ile sonuçlanmıştır.

Yeryüzündeki su kütlelerinden buharlaşarak gökyüzüne yükselen buhar yoğuşarak su damlacıklarına dönüşür. Damlacıkların büyümesi ve ağırlaşması yerçekiminin devreye girmesine ve suyun yağmur olarak yeniden yeryüzüne inmesine neden olur. 

Yağmur fenomeni böylece ortaya çıkar. İnsan tarihi boyunca doğa olaylarını manipüle etmeye çalışmıştır. Yağmur da yaşamımız için son derece önemli bir fenomen olduğundan insanoğlu önce yağmur duaları vb. medet ummuş ardından bilimsel yöntemlerle yağışı manipüle etmenin yollarını aramıştır.

Bulut tohumlama nedir?

Yağış miktarını ve türünü değiştirmek için havaya çeşitli maddeler yayılarak bulutlarda meydana gelen fiziksel süreçleri etkileme girişimine bulut tohumlama denir. En yaygın olarak yağışın (yağmur ya da kar) artması amacı ile kullanılır. Ayrıca dolu yağışını hafifletme ya da sisi dağıtma amacı ile de kullanılmaktadır.

Bulut tohumlaması için kullanılan en yaygın kimyasal maddeler arasında, Gümüş İyodür (AgI), Potasyum İyodür (KI) ve kuru buz (katı Karbondioksit-CO2) bulunur. Düşük basınç söz konusu olduğunda Sıvı Propan (C3H8) yayılımı kolay olması nedeniyle gelecek vadeden bir madde olarak kabul edilmektedir. 

Titiz araştırmaların ardından havadaki nemi emebilen maddelerin (sofra tuzu gibi) kullanımı popüler hale gelmiştir.

Bulut tohumlamada kimyasalların havaya yayılımı uçaklarla veya yerden havaya bu kimyasalları yayabilen cihazlarla gerçekleştirilmektedir.

Yağmur Bombası Nasıl Uygulanıyor?

Bulutları neden tohumlarız?

Yağış artırma

Bulut tohumlamasının en yaygın uygulaması mümkün olan yağış miktarını artırmaktır. Bulutları yerden ekipman kullanarak tohumlamak teorik olarak mümkündür, ancak uçaktan yapmak çok daha verimlidir. Tohumlama ajanları, donmanın doğal süreçlere oranla daha yüksek sıcaklıklarda gerçekleşmesini sağlar.

Bulutlar, buz kristallerinin oluşması için yeterince soğuk ve büyük olmadıklarında kullanılan ajanlarla higroskopik (su emici) tohumlama yapılarak yağışın oluşma süreci harekete geçirilebilir.

Dolu fırtınalarını hafifletme

Bulut tohumlama, dolu fırtınalarının yol açabileceği hasarlardan kaçınmak amacı ile de kullanılır. Ancak bu defa ısı zaten donmanın gerçekleşmesine izin verecek kadar düşük olduğundan higroskopik tohumlama kullanılmaz. Bu amaçla yapılan tohumlamada, donmuş damlacıkların arasına çok sayıda küçük parçacık yaymak yerine daha az sayıda ve daha büyük parçacıklar yayılır. Bu sayede buz parçaları, yağış sırasında tamamen erimeseler de boyutlarının küçülmesi sağlanır.

Sis dağıtma

Bulut tohumlaması için bir diğer kullanışlı uygulama, sis olarak da bilinen zemin esaslı bulutların dağıtılmasıdır. Küçük su damlalarından oluşan sis, buz kristallerine dönüştürülerek ortadan kaldırılabilir. Sis dağıtma amacı ile yapılacak tohumlama zeminden ya da havadan yapılabilir. İkisi arasındaki seçim, altyapı, topografya ve rüzgar gibi değişkenlere göre belirlenir.

Yağmur Bombası Zararlı mı? Sağlık sorunlarına yol açar mı?

Atmosfere gümüş iyodürü püskürtülmesi, soluduğumuz havanın sağlığımızı tehdit etmesine neden olabilir. Gerçi gümüş iyodürün gümüşe dönüşmesi, sanayi emisyonları ile karşılaştırıldığında (neredeyse %1’i kadar) oldukça düşüktür. 

Buna rağmen atmosferdeki gümüş oranını artırmanın gerekli olup olmadığı tartışmalı bir konudur. Kuraklık ve havadaki metal konsantrasyonunun artması nedeni ile ortaya çıkacak sıkıntılar kıyaslandığında bazen ikincisi seçilmektedir çünkü bu yöntem şu ana kadar geliştirilmiş tek seçenektir.

Yağmur Bombası işe yarar bir yöntem mi?

Bulut tohumlama teorik olarak işe yarar bir yöntem olarak kabul edilse de uygulamada aynı kesinliği ortaya koymaktan çok uzaktır. Bazı bilim insanlarına göre bazı bölgelerde ve bazı koşullar altında biraz daha fazla yağış elde etmeye yaramış gibi görünmekle birlikte büyük ölçekte yağışın artmasını sağladığı güvenilir bir şekilde iddia edilemez. 

Hava ve iklim ile ilgili deneylerin gerçekleştirilmesi çok zor olduğundan, bu tekniğin verimli olduğundan emin olmak çok zordur. İlk bulut tohumlama denemelerinden bu yana önemli ilerlemeler kaydedilmiş olmasına rağmen bilimsel olarak yeterli kanıt elde edilmemiştir.

Çin ve Rusya gibi bazı ülkeler bulut tohumlama yöntemini başarı ile uyguladıklarını iddia ediyorlar.